اتصالات گالوانیزه چیست؟
برای اینکه به طور دقیق بدانید اتصالات گالوانیزه چیست و چه تفاوتی با اتصالات معمولی دارد، بهتر است ابتدا نگاهی به فرایند گالوانیزاسیون بیندازیم. به طور کلی لوله‌های ساخته شده از جنس آهن و فولاد با قرار گرفتن در معرض رطوبت و با گذشت زمان دچار زنگ زدگی و پوسیدگی می‌شوند. برای افزایش مقاومت این لوله‌ها و اتصالات مربوط به آن از فرایندی به نام گالوانیزاسیون استفاده می‌شود. برای این کار لوله و اتصالات آهنی و فولادی را در استخری از فلز روی مذاب غوطه‌ور می‌سازند و سپس اتصالات را سرد می‌کنند تا پوشش روی آن ثابت شود.
کاربرد اتصالات گالوانیزه
از اتصالات فلزی گالوانیزه همانند سایر انواع اتصالات برای ایجاد تغییر مسیر لوله کشی، تغییر در اندازه قطر لوله، اتصال لوله به دستگاه و همچنین ایجاد انشعاب در لوله استفاده می‌شود. رایج‌ترین کاربردهای اتصالات گالوانیزه در صنایع نفت و گاز و همچنین انتقال انواع سیالات بخار و هوا است.
نکته حائز اهمیتی که در مورد اتصالات گالوانیزه وجود دارد این است که هرگز نباید از این نوع اتصالات برای گاز کشی استفاده نمود. زیرا روکش فلز روی در سطح این اتصالات با قرار گرفتن در معرض گاز از بین می‌رود و موجب بسته شدن مسیر لوله کشی گاز می‌گردد.
گالوانیزه کردن اتصالات به روش گرم، موجب افزایش عمر و مقاومت اتصالات می‌شود و از همین روز از اتصالاتی که از طریق این روش گالوانیزه می‌شوند، در دکل‌های برق فشار قوی استفاده می‌شود. در مقابل گالوانیزه کردن اتصالات به روش سرد که بسیار کم هزینه‌تر و ساده‌تر از روش گرم است، برای اتصالات پیچ و مهره‌ای کاربرد دارد. از مهم‌ترین کاربردهای اتصالات آهنی گالوانیزه می‌توان به موارد زیر اشاره کر
ویژگی‌های اتصالات گالوانیزه
عمل گالوانیزاسیون در اتصالات گالوانیزه موجب می‌شود که این اتصالات مقاومت بالایی در هر شرایط آب و هوایی داشته باشند و از طرف دیگر در برابر زنگ زدگی و مواد شیمیایی مقاوم باشند. هر چقدر مواد گالوانیزه که برای فرایند گالوانیزاسیون اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرد، خالص‌تر باشد، بهتر جذب بدنه اتصالات می‌شود و از همین رو مقاومت اتصالات را بالاتر می‌برد.
نکته دیگری این است که عمل گالوانیزاسیون را می‌توان هم در اتصالات سیاه درز دار و هم اتصالات مانیسمان انجام داد؛ از همین رو توجه به این موضوع نیز در انتخاب نوع اتصالات گالوانیزه در سیستم لوله کشی اهمیت زیادی دارد. همچنین عمل گالوانیزاسیون بر روی لوله‌های درزدار و لوله‌های مانیسمان انجام می‌شود.
انواع اتصالات گالوانیزه
اتصالات گالوانیزه انواع متفاوتی دارند و به طور کلی به ۳ دسته رایج تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از اتصالات جوشی، دنده‌ای و فلنج دار. اتصالات جوشی به نوعی از اتصالات گالوانیزه گفته می‌شود که از طریق جوشکاری به هم متصل شده‌اند. اتصالات دنده‌ای یکی از رایج‌ترین انواع اتصالات فلزی گالوانیزه هستند که مهم‌ترین محدودیت این نوع اتصالات این است که در سایز‌ها و اندازه‌های مشخص شده‌ای از حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر تولید می‌شوند.
یکی دیگر از رایج‌ترین انواع اتصالات در لوله‌های گالوانیزه اتصالات فلنج دار هستند این اتصالات معمولاً از جنس آلیاژ چدن هستند و به صورت دنده‌ای یا جوشی به سر لوله مورد نظر وصل می‌شوند. از این اتصالات برای بستن لوله‌ها در تغیر مسیر و یا تغییر دادن قطر لوله استفاده می‌شود و به آن اتصال دهنده شیر به لوله نیز گفته می‌شود. اما جدا از این دسته بندی اتصالات گالوانیزه انواع مختلفی دارند که در ادامه می‌توانید با برخی از آن‌ها آشنا شوید.
۱-اتصالات زانویی
از اتصالات زانویی عموماً برای تغییر مسیر لوله کشی در زوایای ۴۵ درجه ۹۰ درجه و ۱۸۰ درجه استفاده می‌شود.
۲- اتصالات درپوش
یکی از انواع اتصالات فولادی گالوانیزه درپوش‌ها هستند که از آن‌ها برای مسدود کردن انتهای مسیر لوله کشی به طور دائم استفاده می‌شود.
۳- اتصالات سه راهی
سه راهی یکی دیگر از انواع اتصالات فولادی گالوانیزه است که خود به سه دسته سه راهی تبدیل، سه راهی کج و سه راهی مساوی تقسیم می‌شوند. از سه راهی تبدیل برای تغییر قطر لوله استفاده می‌گردد. سه راهی مساوی برای ایجاد سه انشعاب مساوی در لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد و سه راهی کج زمانی استفاده می‌شود که بازوها زاویه کوچک‌تر داشته باشند و عمود بر لوله باشند.
۴- اتصالات روپیچ توپیچ
اتصالات آهنی گالوانیزه روپیچ توپیچ طوری طراحی شده‌اند که هم در بخش داخلی خود و هم در قسمت بیرونی دارای دنده هستند و برای اتصال یک لوله به اتصال و یا دو اتصال به هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۵- اتصالات بوشن
بوشن یک اتصال رایج برای وصل کردن دو لوله و یا یک لوله به یک دستگاه است که دنده آن در قسمت داخلی اتصال قرار گرفته است.
۶- اتصالات گپ
از اتصالات گپ که دنده آن روی بخش خارجی اتصال قرار گرفته است، برای مسدود کردن انتهای مسیر لوله استفاده می‌شود.
۷- اتصالات چپقی
زانو چپقی به منظور تغییر مسیر لوله فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک طرف این اتصالات دارای دنده داخلی و طرف دیگر دارای دنده خارجی است.
۸- اتصالات چهارراه
این نوع اتصالات به جهت انشعاب گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً دارای دو تا سه دنده خارجی هستند. از اتصالات چهار راه برای وصل کردن یک لوله به چهار انشعاب جدا استفاده می‌شود.
۹- اتصالات مهره ماسوره
اتصالات مهره ماسوره به اتصالاتی چند تکه گفته می‌شود که برای وصل کردن لوله به دستگاه، در فضاهایی که محدودیت وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۱۰- اتصالات مغزی
از اتصالات مغزی برای وصل کردن دو وسیله به یکدیگر استفاده می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های ظاهری این اتصالات گالوانیزه این است که دو طرف آن به صورت دنده‌ای طراحی شده است.
۱۱- اتصالات تبدیل
از اتصالات تبدیل به منظور وصل کردن دو لوله با اندازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع اتصالات معمولاً هم در بخش داخلی و هم بیرونی خود به صورت دنده‌ای طراحی می‌شوند.
برندهای اتصالات گالوانیزه
امروزه سهم بزرگی از انواع اتصالات گالوانیزه در داخل ایران تولید می‌شود و قسمت زیادی از آن نیز از کشورهایی مثل چین و برزیل وارد کشور می‌گردد. به طور معمول اتصالات برزیلی از باکیفیت‌ترین انواع اتصالات گالوانیزه خارجی موجود در بازار هستند که از آن‌ها بیشتر برای لوله کشی با فشارهای زیاد استفاده می‌شود. اتصالات گالوانیزه مک و اتصالات گالوانیزه جورج فیشر نیز دو برند خارجی شناخته شده اتصالات فولادی گالوانیزه هستند. از معتبرترین برندهای اتصالات گالوانیزه ایرانی می‌توان به اتصالات ST، اتصالات رخغا، اتصالات گالوانیزه اصفهان و اتصالات گالوانیزه مشهد اشاره کرد که کیفیت بسیار بالایی دارند و به دو روش گالوانیزه سرد و گرم تولید می‌شوند.
توجه داشته باشید که استفاده از برندهای نامعتبر و نامرغوب می‌تواند روی کیفیت لوله کشی تأثیر بگذارد و عمر لوله کشی را تا میزان زیادی کاهش دهد. از همین رو بهتر است برای خرید اتصالات گالوانیزه حتماً از فروشگاه‌ها و مراجع معتبر اقدام به خرید نمایید.